Người dân Việt thường chọn cây mai để thờ phụng và trang hoàng trong nhà không hề là điều tự dưng. Hoa mai trong ngày lễ Tết đặc trưng là Tết tại Nam Bộ có ý nghĩa rất linh thiêng và quan trọng, cùng Tìm hiểu trong bài viết này.Cứ mỗi lúc Tết đến, trục đường phường, nhà cửa người Việt đều trang trí những đóa hoa mai vàng, những cành mai được người người chăm chút tuyển lựa để mang về dâng lên ông bà ông cha, cầu mong cho một năm mới an khang, hạnh phúc.

Thế nhưng ít người nào biết được tại sao mai vàng lại là biểu trưng của ngày Tết cựu truyền của người Việt. Đấy là lí do mà chúng tôi ước muốn đem lại cho bạn những thông tin hữu ích để hiểu hơn về văn hóa người Việt.

1 Thông tin cây hoa mai

xuất xứ hoa mai

Trong tiếng anh, hoa mai là Apricot Flowers và có tên kỹ thuật là Ochna integerrima. Bên cạnh đó, cây mai còn có tên khác là cây hoàng mai. Cây thuộc họ Mai (Ochnaceae) và rất được ưa chuộng vào ngày Tết Nguyên Đán ở Việt Nam, đặc biệt là ở miền Nam.

Tại Việt Nam, cây mai có mặt chủ yếu tại những khu rừng thuộc dãy Trường Sơn, Đồng bằng sông Cửu Long, và các tỉnh Quảng Nam, Đà Nẵng, Khánh Hòa. Ở các vùng cao nguyên cũng có 1 vài lượng ít cây sinh sống.

Giới thiệu cây hoa mai

nguồn gốc của hoa mai là từ Trung Quốc, chúng xuất hiện trên đất nước này cách đây khoảng hơn 3000 năm trước. Theo biên chép của Phí Cung Ấn đời Minh ở sách “Trân hương bảo ngự” nói rằng: “Đắc Kỷ ái lãm hàn mai. Trụ tằng ngự tuyết đồng lãm chi”. Dịch ra có tức là "Đắc Kỷ thích ngắm hoa mai trong lạnh giá. Trụ vương thường đội tuyết cộng ngắm."

Xem thêm bài viết về giá mai tết 2023

Nhờ vẻ đẹp của hoa mai, từ thời xa xưa, người Trung Quốc vốn ưa chuộng hoa mai, hoa mai cùng với Tùng, Cúc không chỉ được xem là hàng ngũ “Tuế hàn tam hữu” mà còn được được trân trọng là quốc hoa của mình.

“Thủy tiên mai” là loại hoa mai 6 cánh tròn giống như hoa thủy tiên

Thuở Trước tiên, hoa mai được đặt với những cái tên nghe khá hoa mỹ và dựa trên đặc biệt của hoa như “Yên chi mai” chỉ loài hoa mai có màu đỏ hồng, “Thủy tiên mai” là loại hoa mai 6 cánh tròn giống như hoa thủy tiên, “Lục ngạc mai” tức loài mai có đài hoa màu xanh đậm,… Theo tư liệu cũ ghi chép lại, hoa mai của Trung Quốc được phân thành 4 loại chính, đấy là: Bạch mai, Thanh mai, Hồng mai và Mặc mai.

Hoa mai Việc ban đầu vốn là cây hoang dại. Cây thích nghi tốt với điều kiện khí hậu nhiệt đới, khả năng sinh trưởng và phát triển tốt. Người ta nhận thấy nếu như cây mai được coi sóc tỉ mỉ thì hoa nở sẽ rất đẹp và cây có tuổi thọ cao.

Chính nhờ đặc điểm rụng lá vào cuối mùa đông, nở hoa lúc đầu mùa xuân nên cây mai thường được trồng làm cây cảnh chơi Tết Nguyên Đán ở châu Á nói chung và Việt Nam kể riêng.

Đặc điểm của cây mai vàng

dạng hình và bộ rễ

Cây mai có dáng vẻ thanh cao, thuộc loại cây đa niên, tức có thể sống và tăng trưởng tốt đến hơn một trăm năm. Cây mai vàng là cây thân gỗ, nên thân chắc chắn, cành khá giòn nhưng vẫn có thể uốn để tạo dáng cây. Thân cây xù xì và phổ quát cành nhiều nhánh. Tán cây có lá thưa, giả dụ để vững mạnh tự do thì cây mọc từ hạt có thể cao tối đa tới 20 – 30m. Gốc cây hơi to, và bộ rễ cây mai vàng lồi lõm có độ đâm sâu tới hai – 3m.

Lá mai

Lá mai là lá đơn, mọc xen kẽ so le, có phiến lá hình dạng trứng thanh mảnh dài. Lá có màu xanh biếc nhưng mặt dưới của lá màu tương đối ánh vàng.

Đặc điểm của cây mai

Hoa mai

Hoa mai là loại hoa lưỡng tính. Hoa mọc ra trong khoảng các nách lá và tạo thành từng chùm. Việc trước tiên hoa mọc ra hoa cái, sau đó hoa cái sẽ nở bung ra xuất hiện những chùm nụ xanh non. Trong khoảng một tuần, nụ hoa sẽ nở thành những cánh hoa mai vàng tươi tinh ranh. Tạo thành hoa mai thường có 5 cánh nhỏ và phong phanh nhưng cũng có bông đặc thù lên tới 9 – 10 cánh. Hoa mai thường nở trong 3 ngày sẽ tàn.

thời kì nở

Tuy giống mai nào có giá trị nhất thường nở vào mùa xuân nhưng do thời tiết đổi thay nên việc ra hoa cũng thất thường, dẫn đến hiện tượng cây mai nở sớm hoặc hoa mai nở trái mùa. Không hề đầy đủ hoa đều có thể đậu quả. Ví như hoa nào đậu thì sau khi tàn, bầu noãn của hoa sẽ phình to lên. Thời kì sau sẽ kết hạt.

2 Ý nghĩa hoa mai ngày Tết

từ xưa, cây mai đã gắn bó với làng quê ruộng vườn xứ sở Việt Nam, gắn bó với con người trong khoảng khi tổ tiên khai đất lập làng để sinh sống. Cây ươm mầm, cắm rễ sâu trong đất, chẳng chịu chết thật phục bởi gió bão, dù thời tiết có nghiệt ngã tới mấy vẫn dẻo dai theo năm tháng, vẫn tràn đầy sinh khí nở hoa đầu xuân.

Nên cây mai được tổ tông ta ngày xưa giả dụ là tượng trưng của cốt cách, luôn giữ vững trong tâm khảm đạo lý ơn nghĩa, như sinh khí dai sức trải qua bao gió sương để rồi đơm hoa đúng vào đầu xuân mang đến sắc hương ngọt ngào.

>>Tìm hiểu thêm về mai ghép gốc nhớt

Ý nghĩa hoa mai ngày Tết

tục truyền, trước lúc Mãn Giác Thiền sư viên tịch đã viết:

"Chớ tưởng xuân tàn hoa rụng hết

Đêm qua sân trước một nhành mai."

Chỉ sau một đêm, trước thềm bất chợt hàng loạt những nhành mai nở rộ một cách thần hiệu. Có nhẽ Vì vậy gia đình nào cũng phấn đấu trang trí một vài hoa mai nhộn nhịp trong nhà với mong ước bước sang năm mới có phổ biến niềm vui, hạnh phúc.

Không chỉ có thế sắc mai vàng tượng trưng cho sự sung túc, giàu sang phú quý. Mai vàng nở đầu năm như mang đến sự phồn vinh, hạnh phúc cả một năm.